men vi sinh | Saccharomyces cerevisiae | hổ trợ đường ruột

Giải pháp sinh học với Saccharomyces cerevisiae giúp cải thiện năng suất và chất lượng thủy sản

09/10/2025 02:31 PM 12 Lượt xem

Mục lục

Ngành thủy sản đóng vai trò ngày càng then chốt trong sự phát triển kinh tế của Việt Nam cũng như trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhờ sở hữu điều kiện tự nhiên thuận lợi như khí hậu nhiệt đới, đường bờ biển trải dài và mạng lưới sông ngòi dày đặc, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nước xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới, đặc biệt là tôm và cá tra.

Tuy nhiên, đi cùng sự phát triển mạnh mẽ này là không ít thách thức:

Dịch bệnh bùng phát gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Chi phí thức ăn chiếm 60 – 70% tổng chi phí sản xuất, làm giảm lợi nhuận.
Ô nhiễm môi trường ao nuôi do chất thải hữu cơ tích tụ.
Sức ép từ thị trường xuất khẩu về việc hạn chế sử dụng kháng sinh.
Trong bối cảnh đó, việc tìm ra giải pháp bền vững vừa nâng cao năng suất vừa đảm bảo an toàn thực phẩm là yêu cầu cấp thiết. Một trong những ứng dụng nổi bật được các nhà khoa học và người nuôi quan tâm chính là Saccharomyces cerevisiae trong thủy sản – loài nấm men quen thuộc nhưng mang lại nhiều giá trị vượt trội.

Điểm đặc biệt của Saccharomyces cerevisiae
Giàu enzyme tiêu hóa tự nhiên (amylase, protease, lipase).
Chứa nhiều hợp chất sinh học như beta-glucan, mannan-oligosaccharide (MOS), peptide, vitamin nhóm B.
Có khả năng cạnh tranh, ức chế vi khuẩn gây bệnh trong đường ruột tôm cá.
Góp phần ổn định môi trường ao nuôi nhờ phân hủy chất hữu cơ dư thừa.
Chính những đặc tính này đã đưa Saccharomyces cerevisiae trở thành chế phẩm sinh học quan trọng trong thủy sản, giúp nâng cao chất lượng và sản lượng một cách an toàn, bền vững.

Vai Trò Của Saccharomyces cerevisiae Trong Thủy Sản
1. Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng
Thức ăn là yếu tố chiếm phần lớn chi phí nuôi thủy sản. Khi bổ sung Saccharomyces cerevisiae, nhờ các enzyme tự nhiên, quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của tôm cá được cải thiện rõ rệt:
Phân giải hiệu quả tinh bột, protein, lipid thành dạng dễ hấp thu.
Tăng hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR), giảm hao phí, tiết kiệm chi phí.
Giúp tôm cá tăng trọng nhanh, đồng đều về kích cỡ, thuận lợi cho thu hoạch.
Điều này đặc biệt quan trọng trong mô hình nuôi thâm canh, nơi mật độ nuôi cao và chi phí thức ăn luôn là gánh nặng lớn.

2. Kích thích hệ miễn dịch tự nhiên

Trong nuôi thủy sản, kháng sinh từng được sử dụng phổ biến để phòng bệnh. Tuy nhiên, việc lạm dụng đã gây ra nhiều hệ lụy: kháng thuốc, tồn dư kháng sinh, bị từ chối xuất khẩu.

Saccharomyces cerevisiae chính là giải pháp thay thế tự nhiên nhờ chứa:
Beta-glucan: kích hoạt hệ miễn dịch bẩm sinh, giúp tôm cá nhanh chóng nhận diện và tiêu diệt tác nhân gây bệnh.
Mannan-oligosaccharide (MOS): gắn kết vi khuẩn gây hại, ngăn cản chúng bám vào niêm mạc ruột.
Kết quả là:
Giảm tỷ lệ mắc bệnh gan tụy cấp (EMS) ở tôm.
Hạn chế bệnh phân trắng và các bệnh đường ruột ở cá.
Nâng cao sức đề kháng tự nhiên, giảm sự phụ thuộc vào kháng sinh.
3. Cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Đường ruột của tôm cá là nơi quyết định khả năng tiêu hóa và miễn dịch. Tuy nhiên, nó cũng rất nhạy cảm trước sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại như Vibrio, Aeromonas.

Saccharomyces cerevisiae giúp:
Tạo điều kiện cho lợi khuẩn (Lactobacillus, Bacillus) phát triển mạnh mẽ.
Ức chế vi khuẩn gây bệnh thông qua cơ chế cạnh tranh chất dinh dưỡng và vị trí bám.
Giảm rối loạn tiêu hóa, viêm ruột – những nguyên nhân chính gây suy giảm tăng trưởng.
4. Giảm stress và tăng tỷ lệ sống

Stress ở tôm cá có thể xuất hiện khi: thay đổi thời tiết, vận chuyển, thả giống, mật độ nuôi cao hay sử dụng thuốc hóa chất.

Saccharomyces cerevisiae đóng vai trò như một “lá chắn sinh học”:
Giúp ổn định sinh lý, giảm căng thẳng.
Nâng cao sức chịu đựng trước biến động môi trường.
Tăng tỷ lệ sống cả ở giai đoạn giống lẫn giai đoạn nuôi thương phẩm.
5. Cải thiện môi trường nước ao nuôi

Một vấn đề lớn trong nuôi thâm canh là lượng chất thải hữu cơ, phân và thức ăn dư thừa tích tụ, gây ô nhiễm môi trường.

Khi bổ sung Saccharomyces cerevisiae xuống ao nuôi:
Chúng tiêu thụ chất hữu cơ dư thừa, hạn chế sự phân hủy yếm khí gây độc.
Giảm khí độc như amoniac (NH₃), nitrit (NO₂⁻).
Ổn định hệ sinh thái nước, giúp ao nuôi trong sạch, hạn chế mầm bệnh phát triển.
Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Nuôi Thủy Sản

1. Nuôi tôm
Tăng trưởng: Tôm nuôi bằng khẩu phần bổ sung Saccharomyces cerevisiae có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn 15 – 20%.
Phòng bệnh: Beta-glucan giúp giảm nguy cơ nhiễm EMS, phân trắng.
Tỷ lệ sống: Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sống tăng 10 – 15% so với đối chứng.
2. Nuôi cá
Cải thiện hệ tiêu hóa: Cá tra, cá rô phi bổ sung nấm men có FCR thấp hơn, tiết kiệm chi phí thức ăn.
Phòng bệnh đường ruột: MOS giúp loại bỏ vi khuẩn gây bệnh ra khỏi hệ tiêu hóa.
Tăng trưởng ổn định: Cá đạt trọng lượng đồng đều, thịt săn chắc, màu sắc đẹp hơn.
3. Nuôi nhuyễn thể và thủy sản khác
Ấu trùng nghêu, sò, hàu: Saccharomyces cerevisiae là nguồn dinh dưỡng tự nhiên giàu protein, vitamin nhóm B, giúp ấu trùng phát triển nhanh và khỏe mạnh.
Thủy sản cảnh: Bổ sung nấm men giúp cá cảnh giảm stress, tăng màu sắc và sức đề kháng trong quá trình vận chuyển.
Các Hình Thức Bổ Sung Saccharomyces cerevisiae
Dạng bột men khô: Dễ sử dụng, trộn trực tiếp vào thức ăn.
Chế phẩm sinh học dạng lỏng: Kết hợp với vi khuẩn có lợi (Bacillus subtilis, Lactobacillus) để tăng hiệu quả.
Xử lý môi trường nước: Rải trực tiếp xuống ao nuôi nhằm cải thiện chất lượng nước, hạn chế khí độc.
Lợi Ích Kinh Tế Khi Ứng Dụng Saccharomyces cerevisiae
Giảm chi phí sản xuất: Nhờ FCR thấp, tiết kiệm thức ăn.
Giảm thiệt hại dịch bệnh: Giảm phụ thuộc vào kháng sinh, giảm nguy cơ kháng thuốc.
Tăng năng suất: Tôm cá lớn nhanh, khỏe mạnh, tỷ lệ sống cao.
Nâng cao giá trị sản phẩm: Không tồn dư kháng sinh, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường EU, Mỹ, Nhật Xu Hướng Phát Triển Saccharomyces cerevisiae Trong Thủy Sản
Tích hợp công nghệ enzyme: Chọn giống men có khả năng tiết enzyme mạnh hơn, giúp thủy sản tiêu hóa tốt cellulose, phytate.
Chế phẩm đa chủng: Kết hợp Saccharomyces cerevisiae với Bacillus, Lactobacillus tạo chế phẩm đa tác dụng.
Nuôi thủy sản hữu cơ: Thay thế kháng sinh, đáp ứng tiêu chuẩn GlobalGAP, ASC, BAP.
Ứng dụng công nghệ sinh học phân tử: Nghiên cứu chỉnh sửa gen để tối ưu hóa khả năng sản xuất hợp chất sinh học có lợKết Luận
Ứng dụng Saccharomyces cerevisiae trong thủy sản mang đến giải pháp toàn diện: hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, cải thiện môi trường ao nuôi và nâng cao tỷ lệ sống. Không chỉ giúp người nuôi tăng năng suất – giảm chi phí, mà còn đáp ứng xu thế nuôi trồng bền vững, an toàn, thân thiện môi trường.

Trong tương lai, cùng với sự phát triển của công nghệ sinh học, Saccharomyces cerevisiae sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng, đồng hành cùng ngành thủy sản hiện đại, hướng đến mục tiêu năng suất cao – sản phẩm sạch – phát triển bền vững.